Ozgur Serdar Altunoglu

Animasyon ve Konsept Sanatı

Boya Bilgisi

Boya Bilgisi: Kurşun, Kömür, Mürekkep, Guaj, Akrilik, Yağlı, Sulu, Kuru, Ebru…

Tarih:
Kategori: Analog Sanat

Koyu bir cyber punk taraftarı olsam da kağıt üstü analog sanat çalışmaların dijital sanatın temeli için çok önemli olduğunu düşünüyorum.

Geçen yazıda renk teorisini detaylı incelemiştik. Şimdi de sırada renkleri hayata geçiren boyalar var. Kuru kuru dijital olmaz, elimizi ve zihnimizi açmak için analog sanat materyallerini ve evrimsel süreçlerini tanımakta fayda var. Haydi bakalım:

Boya nedir nelerden oluşur?

Boya iki temel öğeden oluşur: Renk verici (pigment) ve bağlayıcı (binder). Ressamlar eskiden pigmentlerini doğadan kendileri elde ederlerdi, şimdi kırtasiyede en parlak renkleri bulabiliyoruz. Mavinin antik yunanda renk olarak düşünülmediğini hesaba katarsak renkler konusunda şanslı bir çağdayız. Fakat toprak renklerini incelemeden parlak renklere yönelirsek bir de bakarız ki cart renkler arasında kaybolmuşuz.

Boya Çeşitleri

Boya türleri bağlayıcı maddesine göre üçe temel gruba ayrılır, kuru, sulu ve yağlı boyalar. Eskiden balmumu da boya malzemesi (bağlayıcı, tutucu, binder) olarak kullanılırdı ancak ısıya olan dayanıksızlığı yüzünden tercih edilmez oldu. Aynı şeyi yağlı boya için de söyleyebiliriz. Su bazlı boyalar gittikçe ön plana çıkmaya başladı yağlı boyanın tahtını akrilik boyalar sallıyor gibi. Boya çeşitlerini anlamak istiyorsak teknolojiye ve devrin imkanlarına bakmak yararlı olacaktır. Günümüzde renk çeşitliliği açısından şanslı olsak da boya üretimi, renk doğallığı ve seçimi açısından fakir olduğumuzu düşünüyorum. Hatta belki en iyisi belli bir olgunluğa erişmeden önce monokromatik (tek renkli) çalışmak. Böylece ışık gölge oyunlarında ustalaşmamız daha kolay olur.

1. Kuru Boyalar

1.1. Kurşun Kalem (Grafit)

Analog resim sanatının bir numaralı malzemesidir. Sadece kurşun kalemle portre yaparak hayatını kazanan insanlar var. Gelin bu hepimizin yakından tanıdığı harika malzemeyi hiç işimiz yokmuş gibi tekrar konuşalım.

Felsefe okurken, kurşun kalem içinde gerçekten kurşun olduğunu zanneden ve bu yüzden sınav kağıtlarını tükenmez kalem ile doldurmamızı isteyen bir hocamız vardı. Felsefe bölümünde derslerinden geçemediğim üç hocadan biridir, nur içinde emekli olsun. Tabii ki kurşun kalem içinde “kurşun” (Pb 82) yok, hegzagonal moleküler Karbon (C 6) katmanlarının birleşmesi sonucu grafit adlı verilen bir madden oluşuyor, yani tamamen karbon içerikli. “Kurşun” adını da kurşun (Pb 82) elementine benzeyen parlak renginden dolayı almış; çünkü eskiden moleküler bileşiği bilinmiyordu.

Çizim konusunda yetkinleşmek için bol pratik yapmak gerekir. Egzersizlerimizi yaparken de kaliteli ve pahalı malzeme kullanmamız şart değil. Kurşun kalem ve kağıt ise bu listedeki erişmesi en kolay sanat malzemelerindendir. Bu yüzden başlangıç olarak bu malzemeye hakim olmanızı öneriyorum. Mümkün olan her yerde imkanınız oldukça desen eğitiminizi sürdürün. Aşağıdaki çizimi Hacettepe Grafik yüksek lisansı yaparken aldığım “Desen” dersinde yapmıştım.

Kurşun kalemin sertliği önemlidir: 9H’tan (sert/açık) başlar 9B’ye (yumuşak/koyu) kadar gider. Grafit’in tek olumsuz yanı boyama koyulaştığında parlamasıdır; ancak kömür öyle değildir.

1.2. Kömür (Charcoal)

Kömür de karbondan (C 6) oluşur; ama grafit gibi hekzagonal tabakalar yerine daha amorf molekül bağları vardır bu yüzden listedeki en pis malzemedir, tam bir silgi katilidir, çok fazla tozu vardır. A4’ten daha büyük çalışmalar için uygundur. Örneğin sokakta kısa sürede bir kaç figür (gesture) çıkartmak için kullanışlı olabilir ve mat siyah (grafit gibi parlamaz) renklerden hoşlananlar için keyifli olabilir.

Not: Kömürün kağıda sürterken çıkarttığı o dolgun sesi başka hiç bir çizim malzemesinde bulamazsınız. “Big Eyes” filminde kadını sokakta portre çalışması yaparken bu malzemeyi kullandığını gördüm. Çizim bittikten sonra koruyucu sprey sıkıp çocuğa veriyordu.

1.3. Kuru Kalem

Kuru Boya Kalemi

Kuru boyalar ikiye ayrılıyor. Suda çözünen (aquarel) ve çözünmeyen. Yukarıdaki çalışmada aquarel boya tercih etmemdeki asıl amaç düz zemin boyamalarında kolaylık sağlması. Hem kuru boya hem de sulu boya keyfi bir arada.

1.4. Kuru Pastel (Soft Pastel)

Soft Pastel

Soft pastel ile hipergerçekçi resimler yapabilen sanatçılar tanıyorum ama ben sadece Lautrec’in yağlı boya tablosunun reprodüksiyonunun yaptım.

1.5. Yağlı Pastel (Oil Pastel)

İlkokuldan itibaren bıktığım boya. Geçen Faber Castel’in kırmızı serisinden su ile dağılan versiyonundan denedim ama hayır arkadaşlar. Belki kore eğitim sisteminde yetişen biri yağlı pasteli bana savunabilir; ancak resimden anlamayan ama resim dersine giren kimya öğretmenlerinin olduğu eğitim sisteminden çıkmış insanların yağlı pastel ile güzel anıları olması zor. Bir de mum boyalar vardı ya neyse geçmişe değil, geleceğe bakalım. (Boya aldırmak yerine iki tane daire bir küp çizmeyi öğretselerdi daha büyük katkıları olacaktı.)

İşe yaramaz demiyorum, sadece ben sevmiyorum.

1.6. Yağlı Kurşun Kalem

İşte bu benim favorim. Kurşun kalemin biraz daha yumuşağı. Detaylı çizimler değil de eskiz çizimler için biçilmiş kaftan.

2. Su Bazlı Boyalar

Su bazlı boyaları su bazlı yapan şey içindeki su bazıdır :) Bu demek oluyor ki su bazlı bir boyanın içine su kattığında o boya bozulmaz, seyrelir. Su bazlı boyaların diğer bir özelliği ise aynı ortamda birbirlerini bozmadan kullanabilmenizdir. Mesela mürekkeple sınırlarını çizdiğiniz bir resmin renklendirme kısmını suluboya ile yapabilirsin. Ne harika değil mi?

2.1. Mürekkep (Ink)

Mürekkep tarihsel açıdan grafitin de ötesindedir. Fakat renkli mürekkep yeni bir icat.

Suluboya Ankara Ulus 1930

Yukarıda 1930 Ankara Ulus meydanı bir resmini yapmıştım. Hatta kahverengi zemini evdeki çaydanlıktan artan çay taneciklerinden elde ettiğim boya ile yaptım. Formül basit pigment artı bağlayıcı. Herkes kendi boyasının yapabilir aslında. Eskiden ressamlar öyle yapıyordu ve renkler doğadan geldiği için daha doğal görünüyordu.

Not: Mürekkep hakkında daha detaylı bilgiyi Inktober yazısında bulabilirsiniz.

2.2. Pilot Kalem

pilot-kalem

Yukarıda yaptığım bir Otto Dix gravür’ünün pilot kalemle yapılmış reprodüksiyonu. Beyaz renk açmalar ise toz pastel. Gerektiğinde su ile dalgalandırabilirsiniz.

2.3. Sulu Boya (Watercolor)

Suluboya bol deneme ve diğer tüm malzemeler içinde en çok sabır isteyen boya türü. Evet, kendine has melankolik bir havası var. Miyazaki’nin Rüzgarlı Vadi mangasını sadece suluboya ile yaptığını biliyor muydunuz?

Miyazaki Suluboya

Suluboya ile yapılan internette topladığım zihin açıcı çalışmaları görmek için aşağıdaki pinterest listeme beklerim.

Pinterest’te Serdar A adlı kullanıcının Watercolor Ink Exp. panosunu takip edin.

3.3 Akrilik (Acrylic)

Çağın en popüler boyası bu arkadaşlar. Diğerlerine göre genç sayılır, 50 senelik mazisi var. Yüzyıllara dayanan yağlıboya ile yapabildiğiniz çoğu şeyi bu boya ile yapabiliyorsunuz ve su bazlı olduğu için yağlı boya kadar kafa yapmıyor lekesi inat etmiyor. Büyük tablo çalışacaksanız uygun.

3.2. Guaj (Gouache)

Guaj ile Akrilik arasındaki farkı aşağıdaki video çok güzel anlatmış.

Temel fark geçirgenlik. Guaj daha mat yani kapatıcı özelliği daha fazla. Mesela ahşap boyama yapacaksanız guaj uygun bir seçim.

3. Yağ Bazlı Boyalar

3.1. Yağlı Boya

Bu güne kadar yapılmış bir çok başyapıtın temel malzemesi yağlı boya. Ayrıca yıllara meydan okuyacak derece dayanıklı. Kuruması da zaman alıyor.

yağlı boya

Mesela yukarıdaki, annemin yapmış olduğu reprodüksiyon yağlı boya tablo yıllarca bozulmadan duracak.

4. Diğerleri

Bu bölüme de ne su ne yağ kategorisine tam olarak giremeyen boyaları ekleyeyim dedim.

4.1. Tempera

Yağlı boyanın icadından da önce ressamlar ne yapıyordu? Pigmenti ve suyu bulduk fakat bunları bir araya getirecek malzemeyi eski teknolojiler ile nasıl elde edeceğiz? Yumurta sarısı kullanarak. Yumurta bazlı tempera biraz yapışkandır ancak ev koşullarında oluşturulabilecek en pratik boya türüdür.

4.2. Ebru Boyası

Ebru sabır istiyor, kitrenin kıvamı, boyanın kuruması, tekne temizliği, boya sıçramasın derken aşağıdakileri yaparken 5 saat geçip gitmiş. Açıkçası içime de sinmedi çünkü ciddi bir ön hazırlık istiyor ve çok kaliteli malzemelere ihtiyaç duyuyor. Bu nedenle kısıtlı kaynaklarımdan dolayı ebru sanatı da eksik olsun dedim. Fakat suyla boyayla oynamaktan hoşlanan, figüratif işler yapmak istemeyen sanatseverler için güzel bir uğraşı olabilir.

Ebru Boyası

4.3. Parmak Boyası

Su bazlı bir boya türü. Deneme amaçlı almıştım aşağıda görüyorsunuz. Çocuklar kendilerini zehirlemesin diye kullanılan bir boya türü. Kullandıktan sonra kendini saldığı için uzun süreli ve profosyonel kullanımlara uygun gibi gelmedi bana sizi bilmiyorum bizim zamanımızda yoktu bunlar.

4.4. Sprey Boya

Yazımızı en anarşist boya ile bitiriyoruz. Sokak sanatlarının gözdesi sprey boya ve sokak sanatı için bilgilenmekl istoyrsanız harika bir film/belgesel önerim var. Dünyaca ünlü sokak sanatçısı Banksy’nin hazırladığı Exit Through the Gift Shop (Çıkışlar Hediyelik Eşya Dükkanından) Filmin müziği de harikadır.

Tam bir sistem ve sanat eleştirisi. Tavsiye ederim.

Other Articles / Diğer Yazılar

Yorumlar

    • Serdar A

      bilmem sanırım kuru ortamda :) acelen varsa saç kurutma makinesi kullan.

  2. batuhan

    Resim cizmeye cok kucukken uclu kalemle basladim hala oyle ciziyorum. Ama son bir yildir sprey boya da kullaniyorum acaba komur ve sprey boyayi birlikte duvara kullanabilir miyim (komurden kastin piknige giderken marketten aldigimiz bildigimi komur mu ?:) ) ? Bi de ben hic resim egitimi almadim (maddi imkanim olmadi). Acaba cizimleri sana gmailden veya herhangi bi iletisim araciyla yollasam hatalarimi soyler misin bana bir iki tavsiye verir misin? (tabii zamanindan calmak gibi olmasin zamanin yoksa sknti yok).

    Cevapla

    • Serdar A

      Kömürden kasıt aslında “füzen” diye aratırsan görürsün. Çizim yorumları için de çok güzel facebook sayfaları var. Bir incele istersen gençler oraya gönderip yorum alıyor. https://www.facebook.com/groups/maviturta/ Sadece gönderenlerin aldığı yorumlar bile kişiye faydalı olabilir.

  3. furkan

    daler rowney pearlescent ink
    likit akrilik boyaların kaligrafi çalışmaları için ilave bir katkı maddesi kullanımı gerekir mi?

    Cevapla

  4. betül

    Tuval üzerinde çalışmak istiyorum fakat hiçbir materyalim yok. henüz oldukça amatörüm bu yüzden yüksek bütçeli ürünler almak istemiyorum. Sizce aklirikten daha uygun fiyatlı olan guaj boya ile çalışmam sonucun kalitesini düşürür mü?

    Cevapla

    • Serdar A

      Düşürmez, önemli olan ne kadar pratik yaptığınız. Bu bağlamda ucuz malzeme ile başlamak en mantıklısı.

  5. Serap

    Tual üzerine akrilik boya dayanıklı lık süresi ne kadardır…yağlı boya gibi uzun ömürlü mü.

    Cevapla

    • Serdar A

      Evet akrilik ile yağlı boya denk rakiplerdir. Yağlı boya daha eski bir tarihe dayanıyor. Akrilik ise ona göre genç sayılır.

  6. Sena

    Bende resimle ilgileniyorum ama gerçekçi dursun istiyorum. Bide renk geçişleri belirgin olsun istemiyorum, yumuşak olsun dağılsın kara kalem gibi. Fazla şey istiyorum ama ne önerirsiniz. Mesela yağlı boya yağsız boyayla alakası varmı. Kuru kalem olarak veya pastel suyla olsun istemiyorum. Ne markalar olabilir fiyatı uygun renkli kalem olarak, çoklu renk tonlu.

    Cevapla

    • Serdar A

      Kuru kalem, yağlı boya, akrilik, hatta toz pastel ile hiper gerçekçi resimler yapılabilir. Bu ustalığa ve sürekli deneme-yanılma olayına bağlı, markaya değil.

  7. Berke

    kostüm partisinde kendi yüzümü boyamak için maries yağlı boya kullanacağım. Bunun cildimde herhangi bir zararı olur mu?
    (marka vermemde bir sakıncası yoktur umarım)

    Cevapla

  8. songül

    merhaba anasınıfı öğrencilerime parmak boası ile tuval boyatsam bir süre sonra dökülür mü?

    Cevapla

    • Serdar A

      Bilmiyorum denemek lazım, fakat benim denememde iki sene geçti hâlâ duruyor, eseri ne kadar koruduğunuza da bağlı bu durum. Katlar veya açık havada sergilenirse zamanla yıpranabilir.

  9. Tuğçe

    Merhaba ben uzun zamandır resim çiziyorum ama kuru boyayı pek kullanmazdım şimdi kuruboyayla büyük bir resim yapmayı düşünüyorum ve renkleri iyi dağılan bir marka araştırıyorum. Bir fikriniz var mı?

    Cevapla

  11. bilgehan

    Tuval üzerine akrilik veya guaj boya ile yapılan bir çalışmanin üzerine vernik sürülebilir mi??

    Cevapla

  12. Türkan

    Merhaba öncelikle yazınızı hayranlıkla okudum :) ben şunu çok merak ediyorum akrilik yerine su bazlı duvar yada ahşap boyası kullanılabilirmi

    Cevapla

  13. Evrim

    Merhabalar, elimde cok buyuk ebatta bir tahta var da onun uzerine calismak istiyorum en uygun boya ne olur hem eserin dayanikliligi acisindan hem ekonomik acidan ?

    Cevapla

    • Serdar A

      ahşap boyası, akrilik boya, yağlı boya olur üstüne de bir güzel vernik atarsınız oh.

  14. Melisa akcura

    (Bişi soracaktım)bildiğim üzere kara tahta boyası ile kara tahta yapılıyor. ama elimde Kara tahta boyası yok guaj boya ile olur mu??:-)

    Cevapla

  15. BYG

    Yazınızı keyifle okudum bilgiler için çok sağolun. Eski kullanılmayan bir evin duvarında resimler yapmak istiyoruz. Ancak bazı zamanlar evin duvarı suda görüyor. Yaptığımız resimlerin silinmemesi için en uygun boya hangisi olur.

    Cevapla

    • Serdar A

      Boyamak yerine muşamba veya benzeri dayanıklı bir malzemeye, iyi bir baskı merkezinden, kaliteli dijital çıktı alırsanız rutubete oldukça dayanıklı bir çözüm olur. Eğer kaba bir boyama yapacaksanız size en doğru bilgiyi nalburlar verecektir.

  16. Melike

    Akrilik boyayla tişört boyamak istiyorum kuruduktan sonra tişörtü yıkayacağım zamanlar boya geçer mi zarar gelir mi bilenler yardımcı olursa sevinirim☺

    Cevapla

  17. fatma

    Merhaba benim resim hocam yağlı boya alın dedi tuvalde yağlı boya yerine akrilik kullansam sizce olur mu?

    Cevapla

  18. Aysemas

    Dışarda kullanacağımız eski büyük su borularından kesilmiş bir havuz var( insan icin degil balık için:) ) uzerine guaj boyayla okyanus ortami, canlılar vesaire yaptim. Güzel de oldu gibi. Baya birkac gun ugrastim. Ama bu bölge yağışlı ve yağmurlu. Benim kafa sonradan çaktı, bu boya suda akar mi? Akmamasi icin ne yapmalıyım , mesela uzerine cila ya da vernik atsam onu korur mu?

    Cevapla

  20. Seren

    Guaj boyayla kumaş boyayıp onların kabarmasını istiyorum daha önce gördüm kabarık boyama çalışmasını ama emin değilim hangi boya olduğunu nasıl yapıldığını ama boyadıktan sonra ütülenip o şekilde kabardığını biliyorum yardımcı olursanız sevinirim

    Cevapla

  22. SABRİ

    BASKETBOL TOPUMU BOYAMAK İSTİYORUM HANGİ BOYA TÜRÜNÜ SEÇMEM DOĞRU OLUR?BOYADIĞIM TOPUMUN RENGİNİ BOZULMADAN DIŞARIDA DAHA RAHAT OYNAMAK İÇİN?

    Cevapla

    • Ozgur Serdar

      En zor zemin odur herhalde, en basiti tükenmez kalemi dene diğer boyalar dökülür çünkü.

  23. Merve

    Ben saatimin silikon olan kordonunu boyamak istiyorum. Ama hangi boya tutar acaba? Guaj veya akrilik dökülme yapar mı?

    Cevapla

    • Ozgur Serdar

      Yüzey esnek olduğu ve saydığınız boyalar soğuyunca katılaşacağı için hepsi dökülme yapar; ancak silikon yüzeyini eritecek veya onunla kaynama yapacak boylar kullanmalısınız.

  24. Bilge Akon

    İyi günler
    Tüpde yağlıboyaların ömrü kaç yıldır
    Bekleyen boyalar kalite kaybına uğrar mı
    Teşekkürler

    Cevapla

    • Ozgur Serdar

      Tüp içinde iyi korunmuş artist serisi yağlı boyanın kalite kaybı olmayan raf ömrü 50 yıl diye geçer. Fakat o kadar süre resim yapmadan duran ressam bulmak çok zor olduğu için kesin bir delil sunamıyorum.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir