Blogger, Tumblr, WordPress.com yerine inatla WordPress.org seçip, tasarımda özgür olacağım, kesenin ağzını da açacağım, kendi barındırıcımı (hosting’imi) kullanıp site yapacağım diyorsanız. Haydi eteğimizdeki taşları dökelim.
Not: Bu yazıdaki teknik detayları uygulamak için asgari düzeyde HTML, CSS, CMS, DNS, hosting ve biraz da script (jquery, PHP) bilgisi gerekebilir. Teknik detay ve tasarıma girmeden ücretsiz blog açmak istiyorsanız, blog oluşturma siteleri hakkındaki yazımı öneririm.
Şimdi sizinle en dıştan en içe doğru bir yolculuk yapacağız. Tabi daha iyi temalar, daha iyi eklentiler, daha iyi tarzlar olabilir. Onu bilemem. ama bu yazıda yıllar boyu deneme yanılma yöntemiyle oluşan kendi WordPress tarzımı anlatacağım.
1. WP Kurulum
Bahsedeceğim yazılımların büyük çoğunluğu ücretsiz ve açık kaynak kodlu yazılımlar. Peki parayı neye vereceğiz derseniz: domain kiralarken, hosting kiralarken, çok sevdiğiniz bir temaya veya eklentiyi satın alırken diye sıralayabiliriz.
İnternette kolayca bulabileceğiniz bilgileri burada anlatmayacağım. Wordprress kurulumunu WordPress’in kendisi bile Türkçe olarak anlatıyor. Ben de oradan öğrenmiştim: http://tr.wordpress.org/
Buraya kadar zaten temel bilgisi olan herkes yapabiliyor. Tema (theme) olaylarına da en son gireceğim çünkü o en uzun konu. Önce, yıllar boyu alışkanlık kazandığım temel eklentileri aradan çıkaralım.
2. Temel Eklentiler
Eklentisiz (plugin’siz) bir WordPress, mobilyasız eve benzer. Yıllardır WordPress kullanıyorum ve site yapma işine yeni gireceklere faydalı olacağına inandığım birkaç temel WP eklentisinden bahsetmek istiyorum. Bir site tasarladığımda “eklemeden sahibine teslim etmem” dediğim wordpress eklentileri bunlar.
a. Etkin durumda kullandığım WP eklentileri
Ara ara başvuracağım eklenti türlerinden değil de arka planda sürekli çalıştığında rahat ettiğim eklentiler.
Worpress SEO by Yoast
Sitenizin aramalarda üst sıralarda kolaca görünmesi için Google’ın dikkat ettiği bir kaç husus var. İşte bu hususları düzenlemenizi sağlayan makalenize normalden iki kat daha vakit ayırmanıza neden olan obsesif bir eklenti. Ayrıca çok sade bir site-map özelliği de var. Bu nedenle fazladan bir site-map eklentisine ihtiyacınız yok. Tek sıkıntısı büyük bir güncelleme geldiğinde ara sıra açıp kapatmak gerekiyor ki site-map kapanabiliyor. Kontrol edin işte.
Detaylı Bilgi: Site-map, google örümceklerine yardımcı olmak için hazırlanmış site haritalarıdır, bu haritaları Google Webmaster Tools sitesine yüklüyoruz ki Google bizi sevsin. Yandex ve Bing’in de Webmastertools hizmeti var ama ben pek önemsemiyorum, şimdilik.
Bu güzel plugin’in tasarımcısı Yoast Abiye daha sonra tekrar değineceğiz. WordPress konusunda en önemli kişilerden biridir kendisi.
Contact Form 7
Her sitenin bir iletişim formuna ihtiyacı vardır. Bu da içlerinde en popüler ve kullanması en kolay olanı. Tabi bazı eski moda hosting firmaları sorun çıkartabiliyor bu nedenle SMTP eklentisine de ihtiyaçları oluyor.
Detay Bilgi: Contac Form 7 Her güncellemede eklentiye ait /contact-form-7/includes/mail.php dosyasının, $headers = “From: $sender\n”; satırını $headers = “From $sender\n”; satırı ile değiştirmek gerekiyor. Benim Hostgator’da bu sorun yok ama mesela Natro hosting kullananlar bu eziyete katlanmak durumunda.
Google Analyticator
Google Analytics hizmetini biliyor ve seviyorsanız. İşte onu sitenizin içinden görmenizi sağlıyor. Böylelikle site içinden de kaç kişi gelmiş kaç kişi gitmiş gibi olayları takip edebiliyorsunuz. Alternatifi var tabi. İleride bahsedeceğim JetPack uygulamasının özelliklerinden bir de bu ama ben JetPack sevmem, hazıra konmak istemiyorum, sadistim çünkü.
YARPP: Yet Another Related Posts Plugin
Makale sonunda konuyla ilgili diğer makaleleri öneren bir eklenti. Güzel görünmesi içi bol CSS istiyor ama ben uğraşmadım liste görünümünü seçtim.
Detaylı Bilgi: Kırık bağlantı bildiricisi gibi bu eklenti de çok lüks WordPress Hosting’lerinde kara listede. Hattı meşgul ediyormuş; ama ben kullanıyorum.
404 Redirected
Bu eklenti de sitenize gelen ziyaretçileri 404 (sayfa bulunamadı) hatasıyla karşılaşmasını engelliyor. URL adresi değişmiş bir sayfanız varsa ona en benzer linke yönlendiriyor. Benimki gibi sürekli değişen eski WordPress siteleri için zorunlu bir eklenti. Aksi takdirde 404 sayfa bulunamadı hatası ile karşılaşacaklar.
Wordfence Security
WordPress sağlam kodlanıp sade tasarlanmışsa gayet güvenli bir tasarıma sahip ancak bu eklenti, login vb. saldırılara karşı siteyi kitliyor. Belki yavaşlatıyor ama sitenize hekırlar savaş açmayacaksa bu genel saldırılar için yeterli. Bana da bu eklentiyi o çok lüks WP Hostingi’nin teknik elemanı önermişti.
Detaylı Bilgi: Benim en çok rastladığım kullanıcı adı “admin” olan genel tarama saldırıları. Bu nedenle kullanıcı adınız “admin” olmasın!
b. Gerektiğinde etkinleştirip kullandığım WP eklentileri
Bu eklentilerin sürekli aktif durumda olması gerekmiyor. Gerektiğinde etkinleştirip işi yaptıktan sonra kapatabilirsiniz.
Kırık Bağlantı Bildirici
Adından da anlaşıldığı gibi sitenizden verdiğiniz linkler içerisindeki kırık bağlantıları tarayıp size mail olarak bildiriyor. Ölü linkler sadece Google için değil ziyaretçi için de sıkıntı verici şeyler değil mi? Bende bu sürekli açık, en temiz kullanımı bunu açıp taramayı bitirdikten sonra kapatmak gerek. Yazarken fark ettim, iyisi mi ben de kapatayım.
Detaylı Bilgi: Neden kullanmadığımız eklentileri kapatmalıyız? Çünkü bunlar sitemizi yavaşlatır. Ve tahmin edemeyeceğimiz güvenlik açıklarına neden olabilirler. En ideal en hızlı wordpress sitesi en az eklentili olan, en sade sitedir. Fakat öyle olunca da o site çok tipsiz oluyor. Dengeyi tutturmak lazım.
Regenerate Thumbnails
Küçük tasarımı değişikliklerinde değil de büyük tema değişimlerinde, bazen WP küçük resim (thumbnail) boyutlarını da değişti zanneder; ama değişmez ve istenmeyen görünümler oluşur. Bu eklenti, sitedeki tüm küçük resimleri tekrar kesip biçip onarıyor.
WordPress Database Backup
Site veritabanı (database) WordPress’in kalbi, ruhu, hafızası, her şeyidir. Veri tabanı çöktü mü site cesetten farksız olur. Bu eklenti veritabanını yedekliyor. Sitenizi başka bir barındırıcıya (server’a) taşıdığınızda da işe yarayan bir eklenti. Çalıştır kullan kapat.
WP-Optimize
Veritabanı bazen istemediğiniz birçok şeyle dolar. Silinmeyen çöp yorumlar, makalelerin eski versiyonları, boşuna açılmış kapanmamış tablolar gibi. İşte bu eklenti gereksizleri atıyor. Site de hızlanıyor.
WP Smush.it
Veritabanı temizliğini aynısını görsellerde gerçekleştiriyor. Tasarım bittikten sonra bir kere çalıştırın ve gereğinden büyük resimlerin kalitesini fazla bozmadan boyutunu küçültsün. Eğer profesyonel fotoğrafçı değilseniz farkı anlamanız pek mümkün değil.
c. İhtiyaca bağlı önemli WP eklentileri
JetPack
Herkes bu eklentiye aşık. Çünkü içinde bir yığın işe yarar eklenti bir araya getirilmiş, tasarımcıya yapacak bir şey bırakmıyor. En çok kıskandığım ise paylaşım eklentisi. Diğer hepsinin içime sinen alternatifini kullandım. Ama bu mütevazı sitede kullanmak istemiyorum arkadaşım. Fakat müşterilerime kullanıyorum. Aman onlar mutlu olsun da. Zaten bir sürü site var her birinde farklı fantazi…
TinyMCE Advanced
WP site içi yazı editörünü neredeyse bir Office Word arayüzüne çeviriyor. Yazı ile alakanız fazlaysa ve tipografik ayrıntıya önem veriyorsanız lazım.
3. Genesis Framework
Framework (freymwörk) “iskelet, kadro, çatı” demek. Bize en uygun çeviri ise “iskelet” veya “uygulama çatısı” olabilir. İskelet sağlam olursa, kaslar da o kadar iyi çalışır. 2012’de yaptığım araştırmada WordPress için en iyi Framework’ler Studiopress, Pagelines, Headway, Themify, Diythemes, Elegant Page Builder idi… Bunlar içinden ben Studiopress’in üretmiş olduğu Genesis Framework’ünü seçtim. Kendime uygun çatıyı seçemem iki haftamı almıştı. Şimdi araştırsanız yeni çıkmış bir sürü uygulama çatısı görebilirsiniz.
Studiopress Genesis Framework’ünü seçme sebebim ise çok hızlı çalışması ve çok sade kodlanmasıydı.
Genesis Farmework aslında bir iskelet, fakat bunun üzerine kurulmuş HTML5 temalar (Child Themes) ile birlikte satılıyor ve ben de böyle bir paketle başladım. Tasarım kısmı görsel anlamda o kadar da iç açıcı değildi; ancak kendine has eklentileri ile çok güzel işler başaran tasarımcı-kodlayıcı insanlar gördüm. Ayrıca framework’ler içinde en hızlısı buydu. SEO kurallarını bilenler anlayacaktır, tasarımdan önce gelen bir şey varsa o da site hızıdır.
i. Genesis Simple Sidebars
Her sayfa veya yazıya göre özel widget (vicıt) kolonu oluşturmayı sağlıyor.
ii. Genesis Widgetized Not Found & 404
Bildiğiniz gibi WordPress’in düzenlenebilir bir 404 hata sayfası yok. 404 Hata sayfasını bir widget gibi idare etmenizi sağlıyor.
Ek: Diğer Genesis eklentileri.
4. El Yapımı Tema
Ara sıra Envato Themeforest‘e bakıyorum da hazır temalar da aslında her geçen gün daha bir güzelleşiyor çeşitleniyor. Framework’ler geliştikçe kodlamaya harcanan zaman ciddi anlamda azaldı ve tasarımın kalitesi de giderek arttı.
Genesis dünyasına girince kendine has eklentileri kendine has özel tasarım çözümleri olduğunu görüyorsunuz. Bu yolu sonuna kadar takip edince karşınıza CoblatApps’ın yapmış olduğu Dynamik Website Builder çıkıyor. Genesis’in gelmiş olduğu son nokta. İşte benim tasarım çözümüm:
Dynamik Website Builder
“Dynamik” siteye tema olarak yüklendiğinde, Genesis’in altında çalışan bir “Child Theme” olarak görülüyor ve aktif duruma getirdiğinizde karşınıza detaylara dolu, obsesif kompulsif bozukluğu olanlar için muhteşem bir arayüz çıkıyor.
https://vimeo.com/83735371
Bana da ilk öğrendiğimde çok acayip gelmişti ama araştırdığımda o çok bilmiş Yoast‘ın, hatta Google’ın SEO müdürü Matt Cutts‘ın bile Genesis’çi olduğunu görünce işler değişti. İnternet’in en büyükleri Genesis kullanıyorsa vardır bir hikmeti dedim. Hatta Matt favicon’unu bile değiştirmemiş o derece sığ bir sitesi var herifin; fakat Yoast Abimizin sitesi her bakımdan (Tasarım+İçerik+SEO) örnek alınacak bir site. SEO plugin’i ile Genesis arasında uyumsuz bir durum olduğunda cevabını hemen Yoast Abiden alabiliyoruz; çünkü o da yaşıyor aynı sorunları.
Sonuç olarak, bu site ve yaptığım bir çok sitenin tasarımında Dynamik’le güçlendirilmiş Genesis Framework kullandım (2012 fiyatı 59$’mı neydi, şimdi limitsizi 199$ olmuş); tasarım ile uğraşacak zamanım olmadığında ise Themeforest’ın hazır temalarından yararlandım. Çünkü aynı iskeletten bir çok site yapmaya başlayınca o iskelet ne kadar güzel olursa olsun birbirine benzemeye başlıyor. Özgün tasarım için ara ara tarz değiştirmek şart.
Haydi hayırlı tasarımlar…
Bir yanıt yazın