Storyboard ve Animatik: Animasyon ve Film Yapımı için Çok Önemli Şeyler

Hikaye panosu / tahtası, resimli taslak, görsel senaryo gibi anlamlara gelen storyboard, bir bakıma sahneleme yapılacak her eser için bir rehberdir. Tek başınıza film veya büyük bir animasyon projesi yapamazsınız ama storyboard yapmanız mümkün. Bu yazıda size film yada animasyon yapmayı değil fakat bunları yapmak için gerekli olan storyboard ve animatik yapmanın ne kadar önemli bir şey olduğunu anlatmaya çalışacağım. Takılın peşime.

Storyboard’a Giriş

Storyboard, okunuşu “storibord”, maalesef Türkçede kabul görmüş tam bir karşılığı yok belki de bu yüzden hep göz ardı edildi bilmiyorum, her neyse resimli senaryo için gereken ilk şart sinematografi kafasıdır. Aşağıdaki videoda çok güzel bir giriş yapılmış.

Storyboard’ı hazırlamak kağıt üstünde bir çeşit yönetmenliktir. Bunun çekiminde çözümler üreten görüntü yönetmeni, onu çeken ekip, onu izleyen de siz “seyirci” oluyorsunuz. Tüm bu uğraşılar hep sizin için. Sonra de gidip ekşide filmler hakkında ekşi ekşi yorumlar yaparken utanmıyorsunuz ya, ben daha ne diyim. (Bazılar acı ama haklı eleştiriler oluyor; fakat çoğu değil.)

Storyboard neden önemlidir?

Storyboard, yapım sürecini rahatlatan prodüksiyon masraflarını azaltan bir süreçtir. Senaryo olmadan da film olmaz, storyboard ise senaryonun görselli versiyonu olarak düşünebilirsiniz. Bu bakımdan bira çizgi romana benzer; fakat çizgi romanda görsel kaygı daha ağır basar ve kamera açıları çekim teknikleri hakkında notlar bulunmaz. Çizgi roman grafiğin ve metnin iç içe geçtiği ayrı bir sanat türdür.

Storyboard ise üretilecek film için hazırlanmış görsel bir rehberdir. İçinde senaryo olmaz ancak kameranın nasıl kullanılacağı, sahnelerin nasıl kurgulanacağı hakkında bilgiler vardır. Geçişler (transitions) bilgilerini de barındırır. Aşağıdaki videoda kesim ve geçişler hakkında güzel bir video bulunmaktadır.

Jodorowsky’s Dune

Storyboard ve konsept sanatı hakkında izlediğim en başarılı belgesel 2013 yapımı Jodorowsky’s Dune‘du. Belgeselde sürrealist yönetmen Alejandro Jodorowsky’nin 1973’te giriştiği Dune filminin hikayesini izleriz. Proje bir türlü hayata geçmez, fakat Jodorowsky’nin Dune’u storyboard yapımı ve konsept aşamaları açısından bir başyapıttır.

Jodorowsky resimli taslak sürecinde ekibine bir çok efsane isim katar: H.R. Giger, Chris Foss, Moebius gibi çizerler, oyuncu olarak da Salvador Dali, Orson Welles, Mick Jagger, David Carradine; müzikleri de Pink Floyd yapacaktır…

Evet, inanılmaz isimler. Keşke diyorsunuz proje gerçekleşmiş olsa. Gerçekleşememiş de olsa, ekip üyelerinin kariyerine büyük katkısı olur. Jodorowsky ise çizerleriyle grafik roman kariyerinde harika işler çıkartır.

Örnekler

Hâlâ çok acemiyim. İlk resimli taslağım Dünyanın En Tuhaf Mahluku animasyonuna aitti. Sonra onu çizgi roman olarak da yayımladım. İkinci resimli taslağım ise Şizoşems, kinetik tipografi çalışmasında hazırladım. (İlgili sayfalarda detaylı bilgiler bulunmakta.) Gelecekte hazırlayacağım storyboardları da buraya eklemeyi düşünüyorum.

Tekrar söyleyeyim. Benimkiler kötü örnekler. Asıl yetenekler genelde Türkiye şartlarında reklamcılık alanında yaşamlarını sürdürüyor. Animasyon sektörünü büyütünce transferler başlayacaktır. (Evet, şizofrenim ve sektörü büyütüp arkadaşları ekibime katacağım.)

Animatik (Animatic) Nedir?

Animatik, canlandırılmış görsel senaryodur. Eski adı “Leica reel“dır. Sahnelerin ve sesleri sürelerini ayarlamada büyük role sahiptir.

Kağıt üzerindeki bir senaryonun süresini tahmin etmek oldukça zor bir iştir. Animatikler bu sorunun cevabını bulmakta bize yardımcı olurlar. Storyboard çizimlerine ek olarak seslendirme müzik ve ses efektlerinin de kullanımı söz konusudur. Yukarıdaki video animatike güzel bir örnektir.

Storyboard ve Animatik için En İyi Programlar

1. Kalem-Kağıt: Atalarımız böyle başladı ve hâlâ en iyi yöntem bu. Jodorowsky ekibi de kağıt kalemciydi dolayısıyla kısıtlı imkanlar, açık zihin ve yetenekli bir bilek ile her şey mümkün.
2. Photoshop veya muadili (Gimp vb.): Kağıt kalemin dijital karşılığı. Yukarıdaki beyaz kağıda çizdiğim A4 taslak Photoshop marifeti.
3. After Effects: Bu da Photoshop ve Illustrator desteği ile animatiklerinizi hazırlamada en bilindik çözüm. Hatta aynı yazılımla animasyonun tamamını da yapabilirsiniz. Nitekim ben bu güne (29.3.2016) kadar hep öyle yaptım.
4. Stroyboard Pro: En iyisini sona ayırdım. Uzun süre bu yazılımın ne anlama geldiğini kavrayamamıştım. Bir kere doğru dürüst animasyon bile yapılmıyordu ve kamera açıları hakkında bir dolu lüzumsuz araç vardı. Sonra storyboard kavramı ile tanışınca ne kadar eşsiz bir yazılım olduğunu anladım. En eski krekli versiyonu bile iş görür ama siz orijinalini tercih edin.
5. [Ek 2020.06.06] Autodesk Sketchbook: VFS‘te gördüm ki yazılım aslında hiç bir şey. Harmony’nin destekçisi olan sektörde aynı firmaya ait Storyboard Pro kullanılmıyor bile onun yerine Autodesk’in ücretsiz Sketchbook kullanılıyor. En azından storyboard hocam Mike West onu kullanıyordu ve ekibiyle birlikte Carmen Sandiego ile Emmy kazandılar. Yazılımın değil de el-kafa-göz becerisinin önemini kanıtladı.
6. [Ek 2020.06.06] Storyboarder: Piyasaya ücretsiz olarak ve beta sürümüyle giriş yapan bu bağımsız yazılım açıkçası VR özelliği ile diğer tüm rakiplerinden üstün. Eğer bug’ları giderir ve ücretsiz olmaya devam ederse geleceğin storyboarçıları için asıl program olabilir. [Ek 2021.02.20, hala bugları devam ediyor. VR var ama bir BG ekleyemiyorsun rahatça karanlık çıkıyor.]

Tabii hayatınızda kağıt üstünde henüz hiç resimli senaryo hazırlamadıysanız yazılım araştırmasına pek girişmeyin derim. Bu işler önce kağıtta başlar. Şimdilik kağıdı aşacak bir yazılım ve teknoloji gelmedi, gelse ilk ben atlayacağım ama yok yani kusura bakmayın.

Son Söz

Storyboard sanatçısı olmak animasyon kariyeri düşünenler için güzel bir hedef. Tabii bunun için öncelikle sinematografik bakış, senaryo okumak ve illüstrasyon tekniği gibi bilgilere hakim olmak gerekiyor.

Tek başınıza animasyon yapamayız, yardıma ihtiyacımız var. Bu yardımı bulmak için de derdimizi anlatmamız gerekiyor. Storyboard derdimiz anlatabilmek için bulabildiğim yegane araç. Bunu düşünün.

Çalışmaya devam.